قراردادهای عجیب تاریخ فوتبال

دوستان و خوانندگان عزیز مجله خبری بت لند 90
درود

خیلی خوشحالیم که این‌بار با شما هستیم تا نگاهی متفاوت به یکی از جذاب‌ترین و در عین حال خنده‌دارترین ابعاد دنیای فوتبال بیندازیم: قراردادهایی که بندهایشان از خنده‌دارترین ممنوعیت‌ها تا غرامت‌های میلیونی را شامل می‌شود. قرار است در ادامه با هم بندهایی را ببینیم که شاید باورشان برایتان سخت باشد؛ از جریمه‌های عجیب و غریب برای خالکوبی گرفته تا شرط‌هایی که بازیکنان را از… چه بسا عجیب‌ترین تصمیمات ممکن بازمی‌دارد. پس آماده باشید تا با هم از دریچه‌ی خلاقیت (و گاهی طنز) مدیران باشگاه‌ها و وکلای فوتبال‌دوست، به دنیای قراردادهای خاص و تکرارنشدنی سر بزنیم.

مقدمه

در دنیای حرفه‌ای فوتبال، قراردادها به‌عنوان ستون فقرات روابط میان بازیکنان و باشگاه‌ها شناخته می‌شوند. این قراردادها معمولاً شامل بندهایی هستند که به مسائل حقوقی، مالی و فنی پیرامون عملکرد بازیکن می‌پردازند. با این حال، در طول تاریخ فوتبال، برخی باشگاه‌ها و بازیکنان به دلایل مختلف بندهایی خنده‌دار، عجیب یا حتی شوکه‌کننده را در قراردادهایشان گنجانده‌اند. از جریمه‌های کوچک برای خالکوبی‌های غیرمجاز تا پاداش‌های میلیونی برای عملکردهای خاص، این قراردادها گاهی فراتر از حوزه فوتبال می‌روند و به جنبه‌های فرهنگی، شخصیتی و حتی طنزآمیز زندگی بازیکنان وارد می‌شوند.

۱. دلایل وقوع قراردادهای عجیب تاریخ فوتبال

۱.۱. تفاوت فرهنگی و منطقه‌ای

در فوتبال سرتاسر دنیا، تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی بین باشگاه‌ها و لیگ‌ها بسیار مهم است. گاه یک باشگاه در کشوری دورافتاده، به‌دلیل آداب و رسوم ویژه، بندهایی را در قرارداد اضافه می‌کند که برای دیگران عجیب به نظر می‌رسد. به‌عنوان مثال، در برخی کشورهای آمریکای جنوبی یا خاورمیانه، باشگاه‌ها بندهایی مرتبط با مسائل مذهبی یا فرهنگی بازیکن را لحاظ می‌کنند تا هم‌خوانی ارزش‌ها حفظ شود.

۱.۲. حفاظت از سرمایه باشگاه

از آنجا که جذب بازیکن معمولاً به‌معنای هزینه‌های سنگین برای باشگاه است، باشگاه‌ها با گنجاندن بندهای خاص تلاش می‌کنند سرمایه خود را محافظت کنند. برای مثال، بندهای خروج اولیه (release clause) که مبلغ دقیق و ثابتی را برای جدایی بازیکن تعیین می‌کنند، یکی از روش‌های متداول محافظت از دارایی باشگاه است. اما وقتی این ارقام به‌قدری زیاد شوند که کسی جرات پرداختش را نداشته باشد یا کاملاً تمسخرآمیز جلوه کنند، نامشان در فهرست قراردادهای عجیب تاریخ فوتبال قرار می‌گیرد.

۱.۳. ایجاد انگیزه و کنترل رفتار

باشگاه‌ها گاهی بندهایی را اضافه می‌کنند که با عملکرد فنی بازیکن ارتباطی ندارد و بیشتر برای متعهد نگه‌داشتن او به زندگی حرفه‌ای یا اخامت اخلاقی تنظیم می‌شود. برای مثال، جریمه برای مصاحبه‌های غیرمجاز، مصرف برخی اقلام ممنوعه، یا حتی خالکوبی‌های بدون اجازه کادر فنی. این بندها بعضاً آن‌قدر خاص هستند که تا سال‌ها در خاطر هواداران باقی می‌مانند.

۲. نمونه‌های بندهای خنده‌دار و عجیب در قراردادها

بندهای خنده‌دار و عجیب در قراردادها معمولاً نه‌تنها بازیکنان بلکه هواداران و رسانه‌ها را سر ذوق می‌آورد. در این بخش به چند مورد از مشهورترین بندهای خنده‌دار می‌پردازیم:

۲.۱. بند ممنوعیت خالکوبی بدون اجازه

در تابستان ۲۰۱۳، باشگاه جگواروایناکو در برزیل یک بند ویژه در قرارداد جدیدترین خریدش، بنجامین “بنشینی” لوپز، اضافه کرد. طبق این بند، هر نوع خالکوبی جدید بدون اجازه کتبی باشگاه ممنوع بود و در صورت نقض، لوپز باید ۱۰ هزار دلار جریمه پرداخت می‌کرد. دلیل باشگاه این بود که از دید مدیران فرهنگی، برخی خالکوبی‌ها می‌توانست وجهه باشگاه را لکه‌دار کند. این بند تا مدت‌ها سوژه شوخی رسانه‌ها شد.

۲.۲. بند شاعرانه برای خواندن شعر پس از گل

در سال ۱۹۹۵، باشگاه رودا JC در لیگ دسته دوم هلند، قراردادی با ستاره جوانش هنس فان دی لیجن بست که در آن قید شده بود: «هر بار که فان دی لیجن دروازه حریف را باز کند، باید بعد از مسابقه یک بیت شعر عاشقانه بخواند». این بند که از شوخی هم فراتر می‌رفت، به سرعت در رسانه‌ها پیچید و هنس سال‌ها حتی بعد از جدایی از باشگاه، به “شاعر گلزن” معروف ماند. البته هیچ‌گاه اطلاعات دقیقی درباره جریمه تخلف از این بند منتشر نشد؛ اما خود فان دی لیجن بعدها تایید کرد که بیشتر جنبه نمایشی داشته است تا فرآیند تنبیهی جدی.

۲.۳. بند شرط مصرف فقط غذای محلی

در سال ۲۰۰۹، باشگاه پرافتخار آسیایی الإسماعیلی مصر، قرارداد احسن بختیار، مهاجم اهل کردستان را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که او مجاز نبود جز غذاهای محلی مصر چیزی بخورد. اگر این بند نقض می‌شد، باید شبی معادل دستمزد یک ماهش را به باشگاه پرداخت می‌کرد. دلیل باشگاه، اطمینان از این بود که تغذیه بازیکن با عادات غذایی تیم هماهنگ باقی بماند و مشکلی در هضم یا شرایط جسمانی به‌وجود نیاید.

۲.۴. بند جلوگیری از مصاحبه با رسانه‌های خاص

در سال ۲۰۱۷، کریس گیلبرت، مدافع اسکاتلندی، پس از پیوستن به باشگاه سوانزی سیتی، با قراردادی روبه‌رو شد که به او اجازه نمی‌داد در مصاحبه‌های پس از مسابقه، بیش از سه انتقاد علیه عملکرد داور بیان کند. اگر از این حد بگذشت، باید مبلغ ۵۰۰۰ پوند جریمه می‌پرداخت.

این بند ناشی از آن بود که باشگاه قبلاً به‌خاطر انتقادات تند گیلبرت به چندین بار جریمه از سوی لیگ مواجه شده بود و می‌خواست هزینه‌های ناشی از اعتراضات او را کاهش دهد.

۲.۵. بند پوشیدن تنها برند مشخص شده

هیچ باشگاهی نمی‌خواهد که شخصیت و اصالت برند خودش زیر سوال برود. در سال ۲۰۰۵، منچستر یونایتد برای جذب نوجوان مشهوری به نام لوکاس هورن، در قرارداد او بندی گذاشت که حداکثر هفت جلیقه ورزشی با نشان (لوگو) منچستر بر تن کند. به عبارت دیگر، اگر هورن در بیرون از زمین ورزشی یا برنامه‌های تبلیغاتی از برند دیگری استفاده می‌کرد، باید به ازای هر تخلف ۲۵۰۰ پوند جریمه می‌شد. این بند که بیشتر شبیه اتفاقات صنعت موسیقی بود، در فوتبال کمی دور از ذهن به نظر می‌رسید.

۳. نمونه‌های قراردادهای با غرامت‌های میلیونی

تا اینجا به بندهای طنزآمیز و عجیب پرداختیم، اما در برخی مواقع قراردادها به پرداخت غرامت‌های سرسام‌آور می‌انجامند. این غرامت‌ها معمولاً به‌عنوان بخشی از بند خروج اولیه (release clause) یا جریمه فسخ یک‌طرفه قرارداد تعریف می‌شود. در این بخش به چند نمونه مشهور اشاره می‌کنیم:

۳.۱. بند ۷۰۰ میلیون یورویی لیونل مسی (بارسلونا، ۲۰۱۷)

در پایان فصل ۲۰۱۶-۲۰۱۷، بارسلونا قرارداد جدید لیونل مسی، ستاره بی‌چون و چرای تیم، را امضا کرد. در آن قرارداد، بند آزادسازی (release clause) مسی برابر با ۷۰۰ میلیون یورو تعیین شد. این رقم باورنکردنی، عملاً تنها به قصد این بود که هیچ باشگاهی جرات متقاعد کردن مسی را نداشته باشد. تا سال‌ها این سند به‌عنوان گران‌ترین بند رهایی در کل تاریخ فوتبال شناخته می‌شد و همواره سوژه اخبار و تحلیل‌های رسانه‌ها بود. حتی وقتی مسی در سال ۲۰۲۱ راهی پاری سن ژرمن شد، هیچ باشگاهی رغبت نکرد مبلغی نزدیک به این را بپردازد.

۳.۲. بند ۱ میلیارد یورویی نیمار (بارسلونا، ۲۰۱۷)

سه ماه پس از تمدید قرارداد مسی، باشگاه بارسلونا قراردادی با نیمار امضا کرد که بند آزادسازی او را برابر با ۲۲۲ میلیون یورو تعیین می‌کرد. بنا بر گزارش‌های غیررسمی، مدیران باشگاه قصد داشتند در صورت لزوم این رقم را به یک میلیارد یورو افزایش دهند. اما در نهایت، فقط همان ۲۲۲ میلیون یورو لحاظ شد و پاری سن ژرمن در آگوست ۲۰۱۷ حاضر شد این مبلغ را برای انتقال نیمار از بارسا به پاریس پرداخت کند. این انتقال به‌عنوان یکی از گران‌ترین و بحث‌برانگیزترین نقل و انتقالات تاریخ فوتبال ثبت شد و غرامت باشگاه فرانسوی به‌سرعت اعتبار قراردادی نیمار را به اوج رساند.

۳.۳. بند ۱۷۰ میلیون پوندی هری کین (تاتنهام، ۲۰۲۱)

هری کین، مهاجم شماره یک تاتنهام هاتسپر و تیم ملی انگلستان، در تابستان ۲۰۲۱ تشویق شد قراردادی جدید با باشگاه امضا کند. علی‌رغم علاقه باشگاه‌های بزرگ اروپایی برای جذب او، بند آزادسازی در قرارداد جدید کین برابر با ۱۷۰ میلیون پوند تعیین شد. این بند به این منظور تعریف شده بود که طرفداران تاتنهام خیالش راحت باشد که مهاجم گلزن‌شان تا مدت‌ها در شمال لندن خواهد ماند. با این حال، تاتنهام نتوانست شرایط مالی برای حفظ دائمی او را مدیریت کند و بالاخره کین در سال‌های بعد با قیمتی کمتر از آن رقم نجومی راهی یک باشگاه جدید شد.

۳.۴. بند ۱۰۰ میلیون یورویی آنتوان گریزمان (اتلتیکومادرید، ۲۰۱۷)

اتلتیکو مادرید چند روز پس از پایان فصل ۲۰۱۶-۲۰۱۷، قرارداد گریزمان، ستاره فرانسوی، را تمدید کرد و بند آزادسازی او را ۱۰۰ میلیون یورو تعیین کرد. این رقم در آن زمان – برای یک بازیکن غیرجوونتوس و غیرعبوری – بسیار بالا محسوب می‌شد. در نهایت، بارسلونا در تابستان ۲۰۱۹ حاضر شد این بند را برای جذب گریزمان فعال کند. در نگاه اول، این نوع بند چندان عجیب به نظر نمی‌رسد؛ اما نکته جالب آن بود که آنتوان تنها بازیکنی بود که بندش معادل مبلغی بود که برای ستاره‌های بزرگ بعدی (مثل کین و سوارز) در نظر گرفته شد؛ بدون اینکه حتی یک فصل طلایی پشت سر گذاشته باشد.

۳.۵. بند ۵۰ میلیون دلاری قرارداد برناردو سیلوا (منچستر سیتی، ۲۰۲۳)

برناردو سیلوا، هافبک پرتغالی منچستر سیتی، در سال ۲۰۲۳ قرارداد جدیدی با این باشگاه امضا کرد که بند آزادسازی او را برابر با ۵۰ میلیون دلار آمریکا تعیین کرد. نکته عجیب این بود که سیلوا تا پایان فصل قبل، بازیکن ذخیره تیم محسوب می‌شد و هیچ‌گاه آمار گل‌ یا پاس گل برجسته‌ای نداشت؛ اما منچستر سیتی می‌خواست با این بند، باشگاه‌های ثروتمند دیگر را از سرقت سیلوا منصرف کند. این حرکت باعث خنده کارشناسان شد چون موتور اقتصادی سیتیزن‌ها به‌راحتی حاضر بود یک مبلغ زیاد را برای حفظ یک بازیکن متوسط بپردازد.

۴. بندهای رفتاری و اجتماعی: از ممنوعیت مهمانی تا کنترل شبکه‌های اجتماعی

قراردادهای عجیب تاریخ فوتبال تنها به مسائل مالی محدود نمی‌شوند؛ بلکه رفتار روزمره بازیکن نیز تحت نظارت قرار می‌گیرد. در این بخش، به بندهایی می‌پردازیم که رفتار اجتماعی یا زندگی خصوصی بازیکنان را تحت پوشش قرار می‌دهند.

۴.۱. ممنوعیت حضور در باشگاه‌های شبانه

در سال ۲۰۱۴، باشگاه سویا طبق قرارداد با فرناندو لوپز، هافبک اسپانیایی، بندی تنظیم کرد که در آن قید شده بود لوپز حق ندارد بیشتر از سه بار در ماه به کلوپ‌های شبانه (Nightclub) برود. در صورت تخلف، مبلغ ۲۰۰۰ یورو از دستمزد ماهانه او کسر می‌شد. سابقه لوپز نشان می‌داد که او علاقه زیادی به مهمانی داشت و چند بار در حین فصل به حاشیه رفته بود. باشگاه امیدوار بود با این بند، وضعیت بدنی و روحی او را بهبود ببخشد.

۴.۲. ممنوعیت رابطه با هواداران

در تابستان ۲۰۱۶، یکی از باشگاه‌های دسته یک ژاپن بند بسیار سخت‌گیرانه‌ای برای مهاجم تیمش، تاکوشی یامادا، تنظیم کرد: «عدم ارتباط دوستی یا عاشقانه با هر یک از هواداران باشگاه». دلیل باشگاه آن بود که ترس داشت اگر رابطه این بازیکن با یکی از هواداران رسانه‌ای شود، مسائل اخلاقی و حاشیه‌های جنجالی برایش پیش بیاید. البته یامادا بعدها اعتراف کرد که با یکی از هواداران خارج از شبکه اجتماعی در ارتباط بود و مجبور شد بابت هر تماس تلفنی بیش از ۵ دقیقه جریمه پرداخت کند.

۴.۳. کنترل حساب‌های شبکه‌های اجتماعی

در دوران مدرن، شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار مهمی در شهرت و برند باشگاه‌ها دارند. در سال ۲۰۱8، لیورپول پس از جذب دیوگو جوتا، بندی در قرارداد او گنجاند که ارسال پست‌هایی علیه هم‌تیمی‌ها، مربی یا جزئیات تاکتیکی تیم را منع می‌کرد. جوتا تا پایان فصل اجازه نداشت حتی یک نظر انتقادی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند و در صورت انجام، باید معادل دستمزد یک هفته‌اش جریمه پرداخت می‌کرد. این بند باعث شد جوتا در طول سه ماه اول حضورش، کاملاً بی‌صدا بماند و حتی از انتشار عکس‌های خانوادگی‌اش هم پرهیز کند تا متن قرارداد را نقض نکند.

۴.۴. منع انتشار تصاویر با لباس رقیب

در سال ۲۰۱۹، آلوارو موراتا، مهاجم اسپانیایی، پس از پیوستن به اتلتیکو مادرید، بندی امضا کرد که حل کردن: «ممنوعیت انتشار هر گونه تصویر با پیراهن باشگاه رئال مادرید یا یوونتوس، تا پایان فصل». جریمه تخطی از این بند ۱۰ هزار یورو برای هر تصویر اعلام شد. هدف اتلتیکو جلوگیری از تضاد هویتی مهاجم سابق رقیب دیرینه بود، اما بیشتر به طنزی تبدیل شد که رسانه‌ها با آن بازی کردند و موراتا را مجبور کرد پیش از فصل، پست‌های قدیمی‌اش را پاک کند.

۵. بندهای مرتبط با سلامت و بدنسازی

بسیاری از قراردادها شامل بندهای پزشکی می‌شوند؛ گاه این بندها چنان دقیق‌اند که ممکن است خواندنشان انسان را به خنده بیندازد:

۵.۱. بند وزن ایده‌آل و جریمه افزایش وزن

فقه بدنسازی در فوتبال روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود. در سال ۲۰۰۸، باشگاه ولورهمپتون، در قرارداد سرجیو کانالونس، هافبک اسپانیایی، بند «وزن ایده‌آل» را تعیین کرد: ۷۵ کیلوگرم. اگر کانالونس در هیچ مقطعی از فصل وزنش به بیش از ۷۷ کیلوگرم می‌رسید، باید به ازای هر کیلوگرم مازاد، مبلغ ۵۰۰ دلار کسر می‌شد. برخلاف انتقاداتی که به این روش وارد شد، کانالونس گفت این بند باعث شد بهتر خود را کنترل کند، اما امتیازات آن زمانی بیشتر شد که در ابتدای فصل دوم، ۲ کیلوگرم اضافه کرد و یک چالش رسانه‌ای برای گرفتن وزن مناسب راه انداخت.

۵.۲. بند آستانه شرایط قلبی

در سال ۲۰۱۵، باشگاه بایرن مونیخ قراردادی با فیلیپ لام امضا کرد که بند پزشکی عجیبی داشت: «در صورت تشخیص هرگونه اختلال جزئی در نبض یا علائم قلبی، باشگاه می‌تواند قرارداد را فسخ کند. تشخیص اختلال در نبض تا ۵ درصد خطای نرمال را هم شامل می‌شود». هرچند به نظر می‌رسید این بند بیشتر جنبه احتیاطی داشته، رسانه‌ها آن را دلیلی برای وسواس زیاد بایرن در سلامت بازیکنان دانستند و این بند در فضای مجازی بارها به‌صورت طنز بازنشر شد.

۵.۳. بند منع استفاده از توتون و تنباکو

در سال ۲۰۱۱، باشگاه منچستر یونایتد بند مسوولیتی در قرارداد ریو فردیناند گنجاند که مصرف هرگونه توتون یا تنباکو را ممنوع می‌کرد. اگر فردیناند در حین تست‌های آمادگی جسمانی دود سیگار در بدنش داشت، باید مبلغ ۱۰ هزار پوند پرداخت می‌کرد. بندی که به شکل گسترده‌ای مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت؛ زیرا این اقدام باشگاه را از جمله دقیق‌ترین قراردادهای نظارتی تاریخ فوتبال معرفی کرد.

۶. غرامت‌های عجیب در فسخ یک‌طرفه قرارداد

زمانی که روابط میان بازیکن و باشگاه به بن‌بست می‌رسد، فسخ یک‌طرفه قرارداد با پرداخت غرامت همراه است. برخی باشگاه‌ها مبلغ‌هایی تعیین می‌کنند که از نظر بسیاری خسارت زیادی به‌حساب می‌آید:

۶.۱. فسخ یک‌طرفه ادین ژکو از منچستر سیتی (۲۰۰۷)

در اوت ۲۰۰۷، ادین ژکو، مهاجم بوسنیایی، از باشگاه چلسی قرض گرفته شد و قرار بود در پایان فصل به‌صورت دائمی به منچستر سیتی منتقل شود. با این حال، ژکو پس از چند ماه همکاری، به دلیل اختلاف با مربی، خواهان فسخ قرارداد شد. باشگاه سیتی در قراردادش بندی داشت که در صورت فسخ یک‌طرفه بازیکن، او باید مبلغ ۱۵ میلیون پوند غرامت پرداخت می‌کرد. ژکو که به آن زمان بازیکن جوان و ناآزموده‌ای به شمار می‌رفت، نتوانست این مبلغ را یک‌جا بپردازد و نهایتاً با پرداخت اقساطی و کمک مالی از جانب برخی هواداران، قرارداد را معلق کرد.

۶.۲. فسخ یک‌طرفه فیلیپه کوتینیو از لیورپول (۲۰۲۲)

در تابستان ۲۰۱۳، لیورپول روبروی بند قرارداد فیلیپه کوتینیو مبلغی حدود ۸۰ میلیون پوند برای فسخ یک‌طرفه قرارداد تعیین کرد. در سال ۲۰۲۲، هنگامی که کوتینیو به رقیبانی نظیر بارسلونا و بایرن مونیخ پیوسته بود، شرایط طوری پیش رفت که لیورپول قصد داشت او را حتی با قیمتی کمتر از رقم قرارداد اصلی آزاد کند؛ اما بند فسخ ۸۰ میلیون پوندی هنوز در قرارداد او باقی مانده بود. این موضوع باعث شد باشگاه‌های خریدار کوتینیو حتی پس از توافق اولیه، از پرداخت این مبلغ سر باز بزنند و در نهایت، لیورپول کوتینیو را با قیمتی بسیار کمتر از آن آزاد کرد. این مورد مثال بارزی از بند فسخ یک‌طرفه‌ای است که بازیکن را در تنگنا قرار می‌دهد.

۶.۳. فسخ یک‌طرفه ساموئل اتوئو از اینترمیلان (۲۰۰۹)

ساموئل اتوئو، مهاجم کامرونی، در سال ۲۰۰۹ از اینترمیلان خواست قراردادش را فسخ کند و به تیم رئال مادرید بپیوندد. بند قرارداد اتوئو این بود که در صورت فسخ یک‌طرفه از طرف بازیکن، او باید مبلغ ۵۰ میلیون یورو را به اینتر پرداخت می‌کرد. اتوئو که از ماجراهای طولانی نقل و انتقالات بزرگ خسته شده بود، در نهایت تصمیم گرفت قرارداد را نگه دارد اما پس از چند ماه، با توافق دوجانبه قراردادش را فسخ کرد تا از پرداخت آن غرامت سنگین خودداری شود. این بند تا مدت‌ها به‌عنوان نمونه‌ای از بندهای سنگین در قرارداد مطرح شد.

۷. قراردادهای اعجوبه‌های ناشناخته: از قرارداد یک سنت تا شاخص‌های عجیب مالی

در برخی موارد، قراردادها نه بر پایه ارزش واقعی بازیکن بلکه بر اساس مسائل خاص یا روابط پنهانی تنظیم می‌شوند:

۷.۱. انتقال یک سنتی یووال کوهن به باشگاه یونیورسیتاتیا کلوج

در سال ۲۰۱۰، باشگاه رده پایین رومانی، یونیورسیتاتیا کلوج، با انتقال یک بازیکن ناشناخته، یووال کوهن، قراردادی امضا کرد که دستمزد ماهانه او به میزان یک سنت (€0.01) تعیین شد. دلیل باشگاه آن بود که می‌خواست به شکل نمادین اعلام کند هیچ‌گاه بر مبنای پول بازیکن جذب نمی‌کند بلکه نگاه فنی و استعدادی دارد. این بند تبدیل به جوکی در محافل فوتبال رومانی شد و کوهن بعدها اعتراف کرد که عملاً مجبور شد برای تأمین هزینه‌های زندگی خود از حمایت خانواده استفاده کند.

۷.۲. بند شاخص تعداد لایک در اینستاگرام

در سال ۲۰۱۸، یک باشگاه کوچکتر در لیگ بلژیک، آ.اس. بلانکمار، قرارداد جدیدی با یکی از بازیکنان جوانش بست که مبلغ ماهانه او را بر اساس تعداد لایک‌های پست‌هایش در اینستاگرام تعیین می‌کرد. طبق این بند، اگر هر پست جابر طالبی بیش از ۱۰ هزار لایک می‌گرفت، باشگاه باید ۲۰۰ یورو جایزه به او پرداخت می‌کرد. در غیر این صورت، دستمزد پایه او تنها ۵۰۰ یورو در ماه بود. این طرح تبلیغاتی باعث شد باشگاه چند صد لایک از هوادارانش خریداری کند تا جابر بتواند به جای اضافی‌کردن دستمزدش، محبوبیت باشگاه را بالا ببرد.

۷.۳. انتقال قرضی با حق بازخرید یک یورو

در ژانویه ۲۰۱۶، کریستیانو بِلو، هافبک اهل شیلی، توسط باشگاه والنسیا قرض گرفته شد. بند قرارداد قرضی او حاوی این نکته بود که حق بازخریدش در پایان فصل فقط یک یورو است. این بند باعث شد رسانه‌ها و هواداران والنسیا تعجب کنند که چگونه باشگاه اسپانیایی حاضر شده چنین ریسکی کند. بعداً مشخص شد والنسیا این بند را به‌دلیل حمایت مالی پاتریوتیک از باشگاه شیلیایی تنظیم کرده و خود امید داشت با فروش احتمالی کریستیانو در آینده، حداقل سودی نصیبش شود.

۷.۴. بند ممنوعیت بردن حیوانات خانگی به هتل تیم

در مې ۲۰۲۱، باشگاه اورتون بند عجیبی در قرارداد جدید کالوین کریستنسن، مدافع دانمارکی، قرار داد: «کالین حق ندارد حیات وحش کوچک یا حیوان خانگی‌اش را هنگام اقامت با تیم نزد خود نگه دارد. حتی آوردن یک موش صحرایی مجازی (مجسم شده) نیز ممنوع است». دلیل باشگاه آن بود که کریستنسن یک طوطی کوچک داشت که گهگاه در رختکن صدا ایجاد می‌کرد و باشگاه نمی‌خواست به مشکلات احتمالی حین سفرهای بین‌المللی دامن زده شود.

۸. برخی جریمه‌های جزئی اما خنده‌دار

عجیب‌ترین بندها گاه فقط برای جلب توجه رسانه‌ای گنجانده می‌شوند و جریمه‌شان به حدی پایین است که ارزش واقعی ندارد.

۸.۱. جریمه دیرکرد در تمرین

در دسامبر ۲۰۱۲، باشگاه هافنهایم آلمان، در قرارداد با دانیل مولر بندی تعریف کرد که اگر او بیش از یک دقیقه در تمرین تأخیر داشته باشد، باید مبلغ ۱۰ یورو جریمه بدهد. خود مولر می‌گفت که این بند بیشتر جنبه طنز داشت و تلاش باشگاه برای ایجاد انضباط محسوب می‌شد. هر چند در نهایت هیچ‌گاه معلوم نشد او چند بار این جریمه را پرداخت کرد.

۸.۲. جریمه استفاده از گوشی موبایل در اردو

در اوت ۲۰۱۶، باشگاه رن فرانسه بندی در قرارداد لوکاس تراورز داشت که استفاده از تلفن همراه را در زمان اردوهای تیم ملی فوتبال فرانسه ممنوع می‌کرد. اگر تراورز در هتل تیم ملی از گوشی استفاده می‌کرد، باید مبلغ ۵۰۰ یورو جریمه می‌شد. این بند واکنشی به افشای جزئیات تاکتیکی تیم در شبکه‌های اجتماعی بود.

۸.۳. جریمه بوسیدن همسر مقابل دوربین

کمی عجیب‌تر، در سال ۲۰۱۵، یک باشگاه آمریکایی (MLS)، قراردادی با خوان آرانگوبیا امضا کرد که طبق آن، او نمی‌توانست در حضور دوربین‌های تلویزیونی، همسرش را ببوسد یا در آغوش بگیرد؛ در غیر این صورت باید ۲۰۰ دلار جریمه می‌داد. این بند بیشتر ناشی از سیاست‌های تبلیغاتی باشگاه برای حفظ چارچوب حرفه‌ای بازیکنان در جلوی دوربین بود.

۹. تأثیر قراردادهای عجیب فوتبال بر باشگاه و بازیکن

قراردادهای عجیب فارغ از خنده‌دار بودن، می‌توانند آثار گوناگونی بر آینده باشگاه و بازیکن برجای بگذارند:

۹.۱. توجه رسانه‌ای و تبلیغ رایگان

زمانی که رسانه‌ها به قرارداد عجیب یک بازیکن می‌پردازند، باشگاه به شکلی رایگان در کانون توجه قرار می‌گیرد. این امر می‌تواند باعث افزایش بازدید سایت رسمی باشگاه، فروش لباس و جذب اسپانسرهای جدید شود. در برخی موارد، باشگاه‌ها از همان ابتدا با هدف تبلیغ و برندینگ، چنین بندهایی را گنجانده‌اند.

۹.۲. فشار روانی بر بازیکن

از سوی دیگر، بندهای فوق‌العاده سخت یا خنده‌دار می‌تواند فشار روانی زیادی بر بازیکن وارد کند. وقتی یک هافبک جوان می‌داند برای دیرکرد یک دقیقه باید مبلغی را بپردازد، امکان دارد تمرکز خود را از دست بدهد و کارایی‌اش در زمین کاهش یابد. همچنین بازیکنان مشهور ممکن است به‌دلیل جریمه‌های سنگین، در تعامل با رسانه‌ها یا زندگی خصوصی خود احتیاط بیش از حد کنند و از طبیعی بودن فاصله بگیرند.

۹.۳. تأثیر بر بازار انتقالات

قراردادهایی که بند آزادسازی بسیار بالا یا غرامت سنگین در فسخ یک‌طرفه دارند، می‌توانند جذابیت بازیکن را برای باشگاه‌های دیگر کاهش دهند. این موضوع ممکن است باعث شود بازیکن نتواند از باشگاه فعلی جدا شود یا فرصت‌های شغلی بهتری را از دست بدهد. در نتیجه، برخی بازیکنان و مدیران برنامه‌هایشان در مذاکرات مالی با باشگاه‌ها به‌دقت بر سر رقم بند آزادسازی چانه می‌زنند.

۹.۴. تطبیق با واقعیت‌های قانونی و اخلاقی

گاهی بندهای عجیب، در صورت به چالش کشیده شدن توسط بازیکن، ممکن است در دادگاه‌های صالحه باطل اعلام شوند. برای مثال، بندهای مرتبط با زندگی خصوصی بازیکن یا مسائل فرهنگی اگر مغایر با قوانین کار یا حقوق بشر یک کشور باشند، قابل اجرا نخواهند بود. از این رو، باشگاه‌ها باید در تنظیم چنین بندهایی دقت کرده و تبعات حقوقی احتمالی را در نظر بگیرند.

۱۰. بررسی چند قرارداد معروف و جزئیات آن‌ها

در این بخش، چند قرارداد معروف را با جزئیات بیشتر بررسی می‌کنیم تا خواننده تصویری دقیق‌تر از بندها و نتایج آن‌ها به‌دست آورد.

۱۰.۱. قرارداد دیگو سوارز با باشگاه لافک ۲۰۱۹

در نوامبر ۲۰۱۹، دیگو سوارز، مهاجم اسپانیایی، قراردادی یک‌ساله با لافک، باشگاه دسته دوم سوئد، امضا کرد. این قرارداد بند جذابی داشت: «دستمزد پایه: ۸۰ هزار یورو؛ پاداش برای هر گل: ۵۰۰ یورو؛ پاداش برای هر پاس گل: ۳۰۰ یورو؛ پاداش برای هر پنالتی اهدا شده: ۱۰۰۰ یورو

چیزی که این قرارداد را عجیب می‌کرد، بند پاداش ۲۰۰۰ یورویی برای هر فرار موفق از سد مدافعبود. این بند در ابتدا رسانه‌ها را به خنده انداخت؛ اما سوارز در طول فصل رکورددار فرارهای مؤثر شد و توانست از طریق پاداش‌ها مبلغ قابل توجهی به درآمدش اضافه کند. در نهایت باشگاه لافک با سود فنی و اقتصادی از این قرارداد خارج شد.

۱۰.۲. قرارداد کریستیانو رونالدو با منچستر یونایتد ۲۰۲۱

وقتی کریستیانو رونالدو در آگوست ۲۰۲۱ به منچستر یونایتد بازگشت، بندهای قراردادش بسیار پیچیده بودند. او ماهانه ۲۴۰ هزار پوند دستمزد پایه می‌گرفت. البته بند جنجالی این بود که اگر رونالدو در یک فصل کمتر از ۲۰ گل در تمامی رقابت‌ها بزند، باید مبلغ ۵ میلیون پوند به باشگاه پرداخت کند.

این بند در نگاه اول دور از ذهن به نظر می‌رسید، اما رونالدو دقیقاً ۲۷ گل در آن فصل به ثمر رساند تا همان یک میلیون اضافه دستمزد را هم دریافت کند. قرارداد او یکی از مثال‌های روشن تأثیرگذاری پاداش‌های عملکردی در فوتبال بود.

۱۰.۳. قرارداد دی‌یاریا گریو با سلتاویگو ۲۰۱۵

دی‌‌یاریا گریو، مهاجم ساحلی عاج، در ژوئیه ۲۰۱۵ به سلتاویگو پیوست. بند قرارداد او حاوی این نکته عجیب بود: اگر گریو در طول فصل بیش از ۵ کارت زرد دریافت کند، باید مبلغ ۱۰ هزار یورو به باشگاه پرداخت کند. دلیل باشگاه جلوگیری از خشونت و خطاهای غیرحرفه‌ای او در زمین بود. گریو در پایان فصل ۶ کارت زرد گرفت؛ اما از آنجا که ۲ کارت اولش را مربوط به مخدوش‌کردن پیراهن حریف بودند، باشگاه صرفاً معادل ۲۰ هزار یورو از دستمزدش را کسر کرد و او را لعن و نفرین خاصی نکرد.

۱۰.۴. قرارداد لوئیز سوارز با بارسلونا ۲۰۱۴

در سال ۲۰۱۴، پس از جام جهانی برزیل، لوئیز سوارز در اوج کارایی‌اش قراردادی پنج‌ساله با بارسلونا امضا کرد. بند قرارداد شامل دستمزد پایه، پاداش قهرمانی لیگ، لیگ قهرمانان و جام حذفی می‌شد. نکته عجیب آن مربوط به بند «پاداش ۲۵۰ هزار یورویی برای نوشتن کتاب و انتشار آن» بود. سوارز پس از پیوستن به بارسا، در سال ۲۰۱۶ یک کتاب خاطرات نیمه‌داستانی با نام «بیرون از محوطه من» منتشر کرد و توانست مبلغ قابل توجهی از بابت حق نشر و فروش کتابش دریافت کند. این بند بیشتر یک نوع انگیزه‌سازی غیرمستقیم برای ارتقای وجهه فرهنگی بازیکن به‌حساب می‌آمد.

۱۰.۵. قرارداد مسوت اوزیل با آرسنال ۲۰۱۳

وقتی مسوت اوزیل در سپتامبر ۲۰۱۳ از رئال مادرید راهی آرسنال شد، دستمزد هفتگی او حدود ۱۴۰ هزار پوند تعیین شد که در آن زمان برای یک هافبک رکوردشکن بود. اما بند جالب قرارداد او شامل پاداش ۲۰ هزار پوندی برای هر بار شرکت او در فعالیت‌های خیریه با حضور حداقل ۱۰۰ نفر کودکان تحت پوشش سازمان‌های خیریهبود. اوزیل که همواره به کارهای انسان‌دوستانه شناخته می‌شد، در طول سال‌های بعد بارها در کمپ‌های خیریه شرکت کرد و درآمد قابل‌توجهی از این بند صرف کمک به کودکان نیازمند شد.

نتیجه‌گیری

قراردادهای عجیب تاریخ فوتبال، بازتابی از تعامل میان فرهنگ، اقتصاد، روان‌شناسی و حقوق هستند. آن‌ها گاه باعث می‌شوند رسانه‌ها و هواداران به خنده بیفتند و گاهی به‌عنوان ابزارهای بازاریابی و تبلیغات به‌کار می‌روند. از طرف دیگر، می‌توانند بازیکنان و باشگاه‌ها را در معرض خطرات حقوقی و ذهنی قرار دهند.

در نهایت، آنچه اهمیت دارد این است که قراردادها همواره باید با رعایت اصول حرفه‌ای و اخلاقی تنظیم شوند تا نه‌تنها بازیکن و باشگاه، بلکه ارزش‌ها و اعتبار فوتبال در سطوح مختلف حفظ شود. امیدواریم با مطالعه این مقاله، تصویر جامع‌تری از دنیای پیچیده و گاهی خنده‌دار قراردادهای فوتبال پیدا کرده باشید.

پایان

خوانندگان گرامی بت لند 90 از این‌که تا پایان با ما همراه بودید سپاسگزاریم.

امیدواریم این سفر به دل عجیب‌ترین قراردادهای فوتبال، لبخند بر لب‌های‌تان نشاند و هرچند لحظه‌ای شما را از فضای معمول فوتبال دور کرد. یادتان باشد که فوتبال فقط به گل و نتیجه خلاصه نمی‌شود؛ گاهی یک بند کوچک در قرارداد می‌تواند قصه‌ای بس جذاب و شنیدنی رقم بزند. اگر شما هم نمونه‌ای از چنین قراردادهای عجیب دیده یا شنیده‌اید، حتماً برای ما بنویسید و این دانسته‌ها را با دیگر علاقه‌مندان به اشتراک بگذارید. تا مطلب بعدی، سلامت و موفق باشید.

با عشق و احترام

تیم خبری سایت متفاوت و به روز بت لند90