محرومیت‌های جنجالی تاریخ فوتبال؛ از دوپینگ تا رفتارهای غیراخلاقی
مقدمه
تاریخ فوتبال جهانی مملو از لحظات درخشان، قهرمانی‌های فراموش‌نشدنی و بازیکنان برجسته است؛ اما در کنار این جلوه‌های روشن، سایه‌ی جنجال‌ها و محرومیت‌ها نیز وجود دارد که گاه فوتبال را تا مرز بحران پیش برده‌اند. از ماجرای دوپینگ بازیکنان تا رفتارهای غیراخلاقی و فساد در بدنه‌ی مدیریت این ورزش محبوب، محرومیت‌های تأثیرگذاری رخ داده که نه‌تنها بر زندگی حرفه‌ای افراد دخیل تاثیر گذاشته، بلکه خاطره‌ی آن‌ها تا سال‌ها در ذهن هواداران و تاریخ ورزش باقی مانده است. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین محرومیت های جنجالی تاریخ فوتبال می‌پردازیم؛ از پرونده‌های دوپینگ تا رفتارهای غیرورزشی، از فساد مالی و اخلاقی مدیران تا خشونت و تبعیض درون زمین.
۱. محرومیت‌های ناشی از دوپینگ
۱.۱. تاریخچه‌ی دوپینگ در فوتبال
اگرچه دوپینگ بیش از همه در ورزش‌های دوومیدانی و وزنه‌برداری برجسته شده، فوتبال نیز از گزند آن در امان نمانده است. اولین پرونده‌های رسمی دوپینگ در دهه‌ی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ثبت شدند، اما تا پایان دهه‌ی ۱۹۸۰ و اوایل ۱۹۹۰ میلادی بود که سازمان جهانی فوتبال (فیفا) و اتحادیه اتحادیه‌های فوتبال اروپا (یوفا) آزمون‌های دوپینگ را به‌طور جدی دنبال کردند.
۱.۲. بدنام‌ترین محکومیت‌ها
دیگو مارادونا (۱۹۹۱ و ۱۹۹۴)
مارادونا، اسطوره‌ی فوتبال آرژانتین، ابتدا در نوامبر ۱۹۹۱ به‌دلیل ابتلا به کوکائین تست دوپینگش مثبت اعلام شد و به یک سال محرومیت از فوتبال باشگاهی در ایتالیا محکوم گردید. اما جنجال بزرگ‌تر در جام جهانی ۱۹۹۴ رخ داد؛ زمانی که آزمون دوپینگ وی پس از دیدار نخست آرژانتین مقابل یونان، مثبت اعلام شد و او از ادامه‌ی مسابقات اخراج شد. این اتفاق، یکی از شوک‌آورترین لحظات تاریخ فوتبال جهانی بود و بار دیگر وجهه‌ی مارادونا را خدشه‌دار کرد.
جروینهو ۲۰۰۱
جروینهو، وینگر برزیلی و ستاره‌ی باشگاه فلامینگو، در جریان جام کوپا آمریکای ۲۰۰۱ آزمون دوپینگش مثبت اعلام شد. گزارش‌ها حاکی از مصرف ماده‌ی استروئیدی غیرمجاز بود که باعث محرومیتی چندماهه برای او شد.
۱.۳. پیامدها و درس‌ها
محرومیت‌های ناشی از دوپینگ در فوتبال، علاوه بر لطمه به اعتبار بازیکنان، به باشگاه‌ها و کشورها نیز آسیب مالی و روانی وارد کرد. مسئولین فوتبال جهانی پس از این حوادث، سازوکارهای تست دوپینگ را بهبود دادند و برنامه‌های آموزشی برای بازیکنان پیرامون خطرات و پیامدهای دوپینگ را گسترش دادند.
۲. محرومیت‌های ناشی از فساد مالی و اخلاقی
۲.۱. افشای بزرگ فیفا ۲۰۱۵
در سال ۲۰۱۵، پلیس فدرال ایالات متحده (اف‌بی‌آی) مجموعه‌ای از بازداشت‌ها را علیه چندین مقام ارشد فیفا و کنفدراسیون‌های قاره‌ای انجام داد. اتهامات شامل دریافت رشوه، پولشویی و سوءاستفاده از قدرت برای امتیازدهی قراردادهای پخش تلویزیونی و میزبانی جام جهانی بود.
سپ بلاتر، رئیس وقت فیفا، ابتدا به مدت شش سال از تمامی فعالیت‌های مرتبط با فوتبال محروم شد که پس از اعتراض او به پنج سال کاهش یافت.
میشل پلاتینی، رئیس یوفا و از اعضای ارشد فیفا، به دلیل ارتباط در این پرونده‌ها و دریافت مبلغ ۲ میلیون فرانک سوئیس از طریق قراردادی غیرشفاف، چهار سال محرومیت دریافت کرد که بعدها به دو سال کاهش یافت.
۲.۲. تأثیر بر اعتماد عمومی
این رسوایی، یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های مدیریتی در تاریخ ورزش بود و به‌طور مستقیم اعتماد هواداران، حامیان مالی و دولت‌ها به نهادهای بین‌المللی فوتبال را تضعیف کرد. فرایندهای شفاف‌سازی و بازسازی ساختاری پس از این ماجراها در دستور کار فیفا قرار گرفت تا اعتبار از دست‌رفته بازگردد.
۳. محرومیت‌های ناشی از رفتارهای غیر اخلاقی و خشونت
۳.۱. حملات فیزیکی به داوران
اریک کانتونا ۱۹۹۵
کانتونا اسطوره‌ی باشگاه منچستریونایتد در دیداری دوستانه مقابل کریستال پالاس پس از دریافت کارت قرمز، با یک ضربه‌ی کونگ‌فو به سمت هواداری که به او فحاشی کرده بود واکنش نشان داد. او به دو هفته حبس تعلیقی و هشت ماه محرومیت از فوتبال محکوم شد. پس از سپری کردن بخش عمده محرومیت، فعالیت‌های ورزشی کانتونا برای چندین ماه متوقف شد.
روی کین ۲۰۰۱
کین، هافبک سرسخت منچستریونایتد، در دیدار لیگ قهرمانان مقابل اتلتیکو مادرید، با یک ضربه‌ی مارشال به مدافع حریف، الیور بیرفلد، لحظه‌ای خشونت را رقم زد. او به هفت ماه محرومیت و پرداخت جریمه نقدی محکوم شد.
۳.۲. رفتارهای توهین‌آمیز و تبعیض‌آمیز
لوئیس سوارز ۲۰۱۱، ۲۰۱۳، ۲۰۱۴
سوارز در سال ۲۰۱۱ در لیگ هلند پس از استفاده از الفاظ توهین‌آمیز علیه بازیکن یونگ آیندهوون، محروم شد. سال ۲۰۱۳، آزمون دوپینگ او در لیورپول مثبت اعلام و سه ماه تعطیلی نصیبش گردید. اما مهم‌ترین جنجال، ماجرای گاز گرفتن هموطنش، پاتریس اورا، در دیدار لیورپول- چلسی بود که به ۱۰ دیدار محرومیت و جریمه‌ی هنگفت منجر شد.
جان تری ۲۰۱۲
کاپیتان پیشین چلسی به دلیل اتهام رفتار نژادپرستانه علیه آنتون فرانسیسک از تاتنهام در دیدار لیگ برتر، ابتدا با چهار جلسه محرومیت مواجه شد که پس از دریافت دو جلسه تخفیف، در مجموع دو بازی را از دست داد.
۳.۳. پیامدهای فرهنگی
رفتارهای تبعیض‌آمیز و خشونت در زمین فوتبال، فراتر از محرومیت‌های انضباطی، موجب واکنش گسترده‌ی رسانه‌ای و عمومی می‌شود. کمپین‌های ضد تبعیض، آموزش فرهنگی برای بازیکنان و داوران و مجازات‌های سنگین‌تری برای این‌گونه تخلفات، در سال‌های اخیر گسترش یافته است.
۴. محرومیت‌های تحمیلی به مربیان و مدیران
۴.۱. پابلو هارویه در رئال مادرید ۱۹۹۴
در فصل ۱۹۹۴–۱۹۹۵، رئال مادرید متهم به بهترین احتمال ارتباط با روحانیون برای جلب حمایت هواداران دسته‌جمعی در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو شد. فدراسیون فوتبال اسپانیا ابتدا تیم را سه امتیاز منفی مجازات کرد که در پی اعتراض گسترده، محرومیت به یک سری محرومیت‌های مالی تغییر یافت و پابلو هارویه، مدیر ورزشی وقت، به دلیل نقش مدیریتی خود جریمه نقدی شد.
۴.۲. کارلو آنچلوتی ۲۰۰۱
سرمربی ایتالیایی که نتوانست تیمش، رم، را به مقام قهرمانی سری‌آ برساند، پس از ادعای تبانی و استخدام چند مأمور اطلاعاتی برای جمع‌آوری اطلاعات از تیم‌های رقیب، به مدت چند ماه محرومیت از حضور در کنفرانس‌های خبری و جلسات نیمه‌نگاه شد. این پرونده پس از رسیدگی کمیته اخلاق ایتالیا با جریمه نقدی و محرومیت محدود خاتمه یافت.
۵. محرومیت‌های ناشی از دستکاری نتایج و تبانی
۵.۱. پرونده کالچو پولی ۲۰۰۶
یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌های فوتبال ایتالیا در دهه‌ی اول قرن بیست‌ویکم بود؛ کالچو پولی یا «فوتبال خریدنی». در این پرونده، مدیران چندین باشگاه بزرگ از جمله یوونتوس، لاتزیو و فیورنتینا متهم به تبانی با داوران برای هدایت نتایج به نفع تیم خود شدند.
یوونتوس به سقوط به سری بی و کسر ۳۰ امتیاز محکوم شد.
لاتزیو و فیورنتینا هر کدام ۱۵ و ۱۲ امتیاز از دست دادند و به پرداخت جریمه و محرومیت‌های متغیر مدیریتی محکوم گشتند.
۵.۲. پیامدهای اقتصادی و اعتباری
کالچو پولی نه‌تنها بر اعتبار سری‌آ لکه‌ی ننگ انداخت، بلکه ضررهای مالی هنگفتی به باشگاه‌ها و سرمایه‌گذاران وارد کرد. سقوط یوونتوس به سری ب، برای اولین بار پس از ۵۰ سال، ضربه‌ی سختی به بازار و هواداران بود.
۶. محرومیت‌ها در فوتبال زنان
اگرچه کمتر شنیده می‌شود، فوتبال زنان نیز از محرومیت‌های جنجالی در امان نبوده است.
دوپینگ نادیا نوفالیاوا ۲۰۱۲
هافبک تیم ملی روسیه پس از مثبت شدن تست دوپینگ در جام ملت‌های اروپا زنان، به دوسال محرومیت محکوم شد.
رفتار غیراخلاقی در جام جهانی زنان ۲۰۱9
یک مربی محلی در کشور میزبان به دلیل سوءاستفاده‌ی لفظی و تهدید بازیکنان تیم ملی خود، توسط فیفا یک سال ممنوع‌الخدمتی شد.
نتیجه‌گیری
این محرومیت های جنجالی بازتابی از تلاش برای حفظ ارزش‌ها و اصول این ورزش است؛ از مبارزه با دوپینگ گرفته تا مقابله با فساد، خشونت و تبعیض. هرچند این جنجال‌ها بخشی تاریک از تاریخ فوتبال را نشان می‌دهند، اما در عین حال، محرومیت‌های تعیین‌شده نمادی از عزم حاکمیت و نهادهای بین‌المللی برای تضمین سلامت و اخلاق در بازی محبوب میلیون‌ها نفر است.
نهادهای فوتبال جهانی باید با افزایش شفافیت، بهبود فرایندهای انضباطی و آموزش ناگسستنی به بازیکنان، مربیان و مدیران، از تکرار این حوادث جلوگیری کنند. هواداران نیز با مطالبه‌ی عدالت و مقابله‌ی نمادین با رفتارهای غیراخلاقی، نقشی کلیدی در حفظ پاکیزگی این ورزش ایفا می‌کنند.
در پایان، فوتبال ورای برد و باخت، نماد اتحاد، احترام متقابل و تلاش برای تعالی است؛ و محرومیت‌های اعمال‌شده یادآور اهمیت حفظ این ارزش‌ها برای آینده‌ای روشن‌تر در دنیای فوتبال خواهند بود.
سخن پایانی
از اینکه تا پایان این مقاله همراه بت لند90 بودید، صمیمانه سپاسگزاریم. تاریخ فوتبال پر از لحظات شگفت‌انگیز است، اما نباید اجازه دهیم جنجال‌ها و محرومیت‌ها، اصل زیبایی و پاکی این ورزش را تحت‌الشعاع قرار دهند. امیدواریم مرور این پرونده‌ها الهام‌بخش تلاش بیشتر برای حفظ اخلاق و شفافیت در دنیای فوتبال باشد. نظرات و تجربه‌های خودتان درباره این محرومیت های جنجالی را با ما در میان بگذارید و با انتقادات و پیشنهادات‌تان، به توسعه هر چه بهتر این مجله کمک کنید.
تا مقاله‌ای دیگر، پایدار و پرانرژی بمانید.
با احترام: تیم مجله خبری بت لند90
