درود بر شما همراهان گرامی بت‌لند90
خیلی خوشحالیم که باز هم با شما از دنیای پرشور و هیجان فوتبال سخن می‌گوییم؛ جایی که استادیوم های افسانه ای مثل ماراکانا، نیوکمپ و سنت نماد شور و شوق میلیون‌ها قلب عاشق شده‌اند. در مقاله، شما را به سفری جذاب در میان تاریخچه، معماری و خاطرات بی‌بدیل این “خانه‌های فوتبال” می‌بریم تا بار دیگر بفهمیم هر استادیوم، بیش از یک زمین مسابقه، مهد برپایی احساسات و داستان‌های تکرارنشدنی است.
1- استادیوم ماراکانا Rio de Janeiro, برزیل
تاریخچه و معماری
استادیوم ماراکانا با نام رسمی استادیو ژیلیو مارتینز در سال ۱۹۵۰ به‌مناسبت جام جهانی فوتبال برزیل افتتاح شد. این بنا که در قلب شهر ریودوژانیرو قرار دارد، برای برگزاری فینال جام جهانی ۱۹۵۰ طراحی شد و در آن زمان گنجایش بیش از ۲۰۰ هزار نفر را داشت. طراحی ماراکانا بر پایه سادگی و کارآیی بود؛ درهای ورودی متعدد و ردیف‌های نشیمن تند به‌گونه‌ای قرار گرفته بودند که تماشاگران با کمترین فاصله به میدان دسترسی داشته باشند.
خاطرات ماندگار
ماراکانا صحنه انتشار خاطره‌اندازترین بازی‌های تاریخ فوتبال است، از جمله شکست سرد میزبان مقابل اروگوئه در فینال جام جهانی ۱۹۵۰ (ماراکاناژادو) و فینال جام جهانی زنان ۲۰۱۴. حضور بیش از ۱۸۰ هزار تماشاگر در بعضی مسابقات، به نمادی از شور و شوق بی‌مثال هواداران فوتبال تبدیل شده است.
2- استادیوم نیوکمپ Camp Nou – بارسلون، اسپانیا
عظمت گنجایش
نیوکمپ که در سال ۱۹۵۷ افتتاح شد، هم‌اکنون بزرگ‌ترین استادیوم باشگاهی اروپا و جهان از نظر گنجایش با ظرفیت حدود ۹۹ هزار نفر است. ساختار چندطبقه‌ای و شیبیِ ملایم سکوها، علاوه بر ایجاد دیدی بی‌نظیر برای تماشاگران، امکان توسعه استادیوم را بدون تخریب بخش‌های اصلی فراهم کرده است.
قلب فوتبال کاتالونیا
این استادیوم خانه باشگاه بارسلونا است؛ باشگاهی که با فلسفه «مس‌بلاوگرانا» (آبی و قرمز) خود، فوتبال زیبا و هجومی را در سراسر جهان نهادینه کرده است. مسابقات ال‌کلاسیکوی اسپانیا مقابل رئال مادرید در نیوکمپ همواره جذاب‌ترین رویداد فصل محسوب می‌شود و شور و هیجان صد هزار نفری هواداران، به یکی از نمادهای فوتبال مدرن بدل شده است.
3- استادیوم ومبلی Wembley – لندن، انگلستان
تغییر نسل و بازطراحی
استادیوم ومبلی اوریجینال در سال ۱۹۲۳ افتتاح شد و با «دروازه‌های قوس‌دار» (Arch) خود شناخته می‌شد. این بنا در سال ۲۰۰۳ تخریب و نسخه جدید آن با ظرفیت ۹۰ هزار نفر در سال ۲۰۰۷ افتتاح گردید. قوس فولادی عظیم و سقف متحرک ومبلی، نمادی از معماری پیشرفته و مهندسی مدرن به‌شمار می‌آید.
میزبان بزرگ‌ترین رقابت‌ها
هر ساله فینال جام حذفی انگلستان (FA Cup) در ومبلی برگزار می‌شود و دیدارهای تیم ملی فوتبال انگلستان و فینال لیگ قهرمانان اروپا نیز به‌طور مرتب در آن برگزار می‌گردد. ومبلی با تاریخچه‌ای پربار، از بازی افتتاحیه المپیک ۱۹۴۸ تا کنسرت‌های جهانی، به پایگاهی فرهنگی فراتر از فوتبال تبدیل شده است.
4- استادیوم سان‌سیرو San Siro – میلان، ایتالیا
دو باشگاه، یک خانه مشترک
سان‌سیرو که به افتخار جیووانی مأهلة اولیه آن «گیوسپپه مه‌آتزا» نیز نامیده می‌شود، در سال ۱۹۲۶ افتتاح شد و ظرفیتش به تدریج تا حدود ۸۰ هزار نفر افزایش یافت. منحصر به فرد بودن این استادیوم در میزبانی هم‌زمان دو باشگاه بزرگ شهر، آث‌میلان و اینتر میلان است.
فضای رعب‌آور و خاطرات دربی
اصطلاح «جهنم» برای توصیف جو سان‌سیرو کم نیست؛ دیوارهای بلند سکوها، هواداران پرتعداد و پرشور ایتالیایی در مسابقات دربی دلا مادونینا، تجربه‌ای بی‌نظیر و تا حدی ترسناک برای بازیکنان حریف خلق می‌کند. قهرمانی‌های متعدد در اروپا و ایتالیا نیز بر اعتبار این استادیوم افزوده است.
5- استادیوم لا بومبونرا La Bombonera – بوئنوس آیرس، آرژانتین
معماری خاص و شگفتی زا
لا بومبونرا (به معنی «جعبه شکلات») در سال ۱۹۴۰ افتتاح شد و ظرفیتش حدود ۵۴ هزار نفر است. ویژگی شاخص این استادیوم ، دیوار عمودی یکی از سکوها است که تماشاگران را بسیار به زمین نزدیک می‌کند و صدای تشویق و فریادها را تا حد انفجار بالا می‌برد.
پایگاه بوکا جونیورز
بوکا جونیورز، از سنتی‌ترین و محبوب‌ترین باشگاه‌های آرژانتین، لا بومبونرا را خانه خود می‌داند. این استادیوم مهد بزرگ‌ترین ستارگان فوتبال آرژانتین، از مارادونا تا مسی، بوده و فضایی مملو از تعصب قومی و شور انقلابی را به نمایش می‌گذارد.
6- استادیوم سانتیاگو برنابئو Santiago Bernabéu – مادرید، اسپانیا
اقتدار سفیدپوشان
برنابئو در سال ۱۹۴۷ افتتاح شد و گنجایش اولیه آن ۷۵ هزار نفر بود؛ بعدها ظرفیت به بیش از ۸۵ هزار نفر افزایش یافت. این استادیوم به نام رئیس اسبق باشگاه رئال مادرید، سانتیاگو برنابئو، نامگذاری شده است.
تاریخچه افتخارات
رئال مادرید قرارگاه پرافتخارترین باشگاه اروپا با ۱۴ قهرمانی در لیگ قهرمانان محسوب می‌شود و بسیاری از این پیروزی‌ها در برنابئو رقم خورده‌اند. حضور ستارگان بی‌بدیل فوتبال همچون دی‌استفانو، زیدان و رونالدو، و همچنین فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷، از مهم‌ترین اتفاقات این استادیوم هست
7- استادیوم سیگنال ایدونا پارک Signal Iduna Park – دورتموند، آلمان
بزرگ‌ترین جمعیت Bundesliga
این استادیوم که قبلاً وستفالن‌شتال آرنا نام داشت و در سال ۱۹۷۴ افتتاح شد، با ظرفیت بیش از ۸۱ هزار نفر بزرگ‌ترین استادیوم باشگاهی آلمان است. سکوهای ایستادهٔ مشهورش (Yellow Wall) به قلب هواداران اختصاص یافته و جایی افسانه‌ای برای ایجاد هیجان و تشویق بی‌وقفه است.
قدرت خالص هواداری
بروسیا دورتموند به «پسرعموهای شریف» شهرت دارد و ارتباط نزدیک باشگاه با هوادارانش در این استادیوم متجلی است. Yellow Wall با چترهای زرد و مقواهای دستی‌سازیافته، منظره‌ای کم‌نظیر در روز مسابقه می‌آفریند و از دورتموند، یکی از جذاب‌ترین روزهای فوتبال را رقم می‌زند.
8- استادیوم استادیو آزتکا Estadio Azteca – مکزیکو سیتی، مکزیک
گنجایش و ارتفاع
آزتکا در ارتفاع بیش از ۲۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و ظرفیت آن بیش از ۸۵ هزار نفر است. افتتاح در سال ۱۹۶۶ صورت گرفت و به‌عنوان بزرگ‌ترین استادیوم آمریکای شمالی شناخته می‌شود.
خاطرات تاریخی
این استادیوم میزبان دو فینال جام جهانی (۱۹۷۰ و ۱۹۸۶) بوده است. پیروزی ماردونا در مقابل انگلیس با «گل خدا» و «گل قرن» در جام جهانی ۱۹۸۶، از تأثیرگذارترین لحظات تاریخ فوتبال در آزتکا رقم خورد. همچنین فینال کوپا لیبرتادورس و کنسرت‌های عظیمی چون پاپ استارهای جهانی نیز در این استادیوم برگزار شده است.
9- استادیوم اولدترافورد Old Trafford – منچستر، انگلستان
تئاتر رویاها
اولدترافورد که در سال ۱۹۱۰ افتتاح شد، با ظرفیت تقریباً ۷۴ هزار نفر، دومین استادیوم بزرگ باشگاهی انگلستان پس از ومبلی محسوب می‌شود. معماری کلاسیک و ترکیب بومی با بازسازی‌های متعدد، آن را به «تئاتر رویاها» تبدیل کرده است.
خاطرات منچستریونی ردز
باشگاه منچستریونایتد با افتخارات فراوان در فوتبال انگلستان و اروپا، از جمله ۲۰ قهرمانی لیگ برتر و سه قهرمانی لیگ قهرمانان، خاطره‌ای زنده از بازی‌های افسانه‌ای در اولدترافورد دارد. کوین کین، اریک کانتونا و کریستیانو رونالدو از ستاره‌هایی بودند که در این استادیوم درخشیدند.
10- استادیوم المونومنتال El Monumental – بوئنوس آیرس، آرژانتین
افتخارات رزو اسکاریا
ال مونومنتال در سال ۱۹۳۸ افتتاح گردید و ظرفیتش در حال حاضر بیش از ۷۰ هزار نفر است. این استادیوم متعلق به ریور پلیت است، رقیب دیرینه بوکا جونیورز.
میزبانی فینال جهانی
المونومنتال میزبان فینال جام جهانی ۱۹۷۸ بود که آرژانتین میزبان در برابر هلند به قهرمانی رسید. حضور نیلسون و قهرمانان دیگر فوتبال آرژانتین، نام این استادیوم را در تاریخ فوتبال جهان جاودانه ساخت
11- استادیوم بزرگ آزادی (پیش‌تر به نام آریامهر)
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین استادیوم ایران و یکی از نمادهای ورزش کشور است. در ادامه مروری داریم بر تاریخچه، ویژگی‌های معماری و گنجایش آن، سپس به یادآوری حساس‌ترین مسابقات ملی و باشگاهی که در این استادیوم برگزار شده می‌پردازیم.
افتتاح و ساخت
ساخت مجموعه ورزشی آزادی در سال ۱۳۴۷ آغاز و بخش اصلی آن (استادیوم آریامهر) در خرداد ۱۳۵۰ با ظرفیت اولیه حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تماشاگر افتتاح شد.
این مجموعه بخشی از طرح بزرگ «مجموعه ورزشی ملی» در ضلع غربی تهران بود که شامل سالن‌های سرپوشیده، استخر، و پیست دو و میدانی نیز می‌شد.
تغییر نام به آزادی
پس از انقلاب ایران ۱۳۵۷، نام «آریامهر» به «آزادی» تغییر یافت.
با گذشت زمان، استادیوم آزادی به محل اصلی برگزاری بازی‌های ملی فوتبال، رقابت‌های باشگاهیِ داخلی و بین‌المللی و همچنین مراسم‌های متعدد فرهنگی–ورزشی تبدیل شد.
گنجایش و سکوها
گنجایش فعلی استادیوم پس از نوسازی‌ها و نصب صندلی حدود ۸۷٬۰۰۰ نفر است، اما در مواقع خاص (بدون صندلی‌بندی کامل) بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ تماشاگر را در خود جای می‌دهد.
سازه و طراحی
سقف سکوهای شمالی و جنوبی به‌گونه‌ای طراحی شده که علاوه بر ایجاد فضای سایه، صدای تشویق تماشاگران را منعکس و تقویت کند.
پیست دو و میدانی اطراف چمن، امکان برگزاری مسابقات چندرشته‌ای را نیز فراهم آورده است.
تجهیزات روز
در سال‌های اخیر، نصب سیستم‌های نورافکن LED، صفحه‌نمایش‌های بزرگ و غرفه‌های هواداری مدرن، به ارتقای کیفیت میزبانی کمک کرده است.
حساس‌ترین مسابقات در استادیوم آزادی
بازی‌های ملی
دیدار ایران – استرالیا (مرحله پلی‌آف جام جهانی ۱۹۹۸)
تاریخ: آبان ۱۳۷۶ (نوامبر ۱۹۹۷)
دیدار ایران – کره‌جنوبی (انتخابات مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۸)
تاریخ: شهریور ۱۳۹۵ (سپتامبر ۲۰۱۶)
شرح: این دیدار که با نتیجه ۱–۰ به سود ایران پایان یافت، به‌عنوان یکی از شیرین‌ترین پیروزی‌های ملی در برابر رقیب دیرینه به یاد می‌آید.
دیدارهای مقدماتی جام ملت‌های آسیا
در دوره‌های ۱۹۷۲، ۱۹۹۶ و ۲۰۰۴، بازی‌های حساس ایران در راه صعود به مراحل نهایی جام ملت‌های آسیا در آزادی برگزار شد که بسیاری با پیروزی‌های پرگل و خاطره‌انگیز همراه بود.
دربی‌های تهران
پرسپولیس – استقلال
دربی‌های آزادی همواره صحنه اوج هیجان و فشار روانی برای بازیکنان و هواداران است.
یکی از به‌یادماندنی‌ترین دربی‌ها، برد ۳–۲ پرسپولیس مقابل استقلال در سال ۱۳۷۹ بود که پس از گل دقیقه آخر علی کریمی، با فریاد «علی‌کریمی» زمین و سکوها به لرزه درآمد.
فینال‌های باشگاهی و مسابقات آسیایی
فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸
تیم‌ها: پرسپولیس تهران – کاشیما آنتلرز ژاپن
تاریخ: آبان ۱۳۹۷ (نوامبر ۲۰۱۸، بازی رفت
شرح: پس از تساوی ۰–۰ در آزادی، بازی برگشت در ژاپن شکست نزدیک ۲–۰ برای پرسپولیس رقم خورد اما نبرد فنی دو تیم، توجه قاره را جلب کرد.
دیدارهای مهم لیگ قهرمانان آسیا
مصاف‌های رفت یا برگشت بسیاری از نمایندگان ایرانی (سپاهان، استقلال و پرسپولیس) با تیم‌های سرشناس شرق آسیا در آزادی، با شور و حال استثنایی هواداران همراه بوده است.
رقابت‌های غیرفوتبالی
عملیات افتتاحیه و اختتامیه بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران
این مراسم بزرگ با حضور رؤسای دولت‌های آسیایی و هزاران مهمان بین‌المللی، در خود آزادی برگزار شد و بخشی از ممیزی‌های تاریخی استادیوم را در سطح بین‌المللی رقم زد.
استادیوم آزادی، از دوران آریامهر تا امروز، شاهد اوج مقاومت، هیجان و شکوهمندی فوتبال ایران بوده است. از صعود تاریخی تیم ملی به جام جهانی تا نبردهای نفس‌گیر دربی و فینال‌های آسیایی، هر لحظه این استادیوم سرشار از خاطراتی است که در ذهن هر ایرانی حک شده‌اند. همچنان که نسل‌های آینده به تماشای فوتبال می‌نشینند، آزادی نمادی زنده از عشق به ورزش و اتحاد ملی باقی خواهد ماند.
نتیجه‌گیری
استادیوم های افسانه ای فوتبال همچون ماراکانا، نیوکمپ، ومبلی و اولدترافورد، نه‌فقط بنای فیزیکی برای اجرای مسابقات فوتبال‌اند بلکه نمادی از فرهنگ، تاریخ و شور و شوق میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به حساب می‌آیند. هر یک از این مجموعه‌ها، با معماری منحصربه‌فرد، خاطرات ماندگار و میزبانی از رویدادهای تاریخی، به عرصه‌ای تبدیل شده‌اند که فوتبال را به نمایش می‌گذارند و نسل‌ها را الهام می‌بخشند. از ضربات تاریخی ماردونا در آزتکا تا فریادهای حماسی هواداران دورتموند در سیگنال ایدونا پارک، روح فوتبال در دل این استادیوم‌ها زنده می‌ماند و همچون میراثی جاودان، نسل‌های آتی را مجذوب خود می‌کند.
سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب با بت‌لند90 همراه بودید.
امیدواریم این سفر در دل استادیوم‌های بزرگ، نویدبخش شور و اشتیاق تازه‌ای برای تماشای فوتبال و کشف حقایق کمتر شنیده‌شده باشد. فراموش نکنید نظرات و خاطرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و در شماره‌های بعدی نیز با مطالب ویژه و جذاب فوتبال در کنار شما خواهیم بود. تا دیدار بعدی، گل‌به‌گل و پای‌به‌پای آنچه به عشق فوتبال رقم می‌خورد، پیش رویم.
با احترام: تیم خبری بت لند90
